De emmer

Door Tessa Vrijmoed

Wie goed een vreemde taal wil leren, kan beter niet steeds letterlijk dingen vertalen naar de moedertaal. Vandaag wil ik dat echter voor de grap eens wél doen.

Grappig

Hoe zou het klinken als wij, nadat we iets af hadden gemaakt, zouden zeggen fatto (‘gedaan’) en niet ‘klaar’, een woordje dat de Italianen juist weer wél gebruiken als ze de telefoon opnemen (pronto)? Als je in het Nederlands een persoon aanspreekt met ‘Luister…’, kun je er van op aan dat er iets belangrijks volgt; een Italiaan gebruikt Senti… echter vaak simpelweg aan het begin van een zin en als hij het aanvult met una cosa (‘een ding’) wordt het helemaal lastig te vertalen. Het werkwoord sentire is sowieso interessant, want zeg je: Hai sentito Marco? dan vraag je niet of je gesprekspartner Marco nog heeft ‘gehoord’, maar of diegene de jongen nog gesproken heeft.

Ciao betekent niet alleen ‘hoi’ maar ook ‘doei’ en neem je afscheid dan kun je volstaan met Alla prossima! (‘Tot de volgende keer!’) Ben je het niet eens met wat iemand zegt, dan kun je uitroepen: Che dici! wat ik in plaats van ‘Wat zeg je?’ haast zou willen vertalen met ‘Come on!’. Bedank je een vriend voor een bewezen dienst, dan kan deze daarop antwoorden: Ci mancherebbe, iets van ‘dat ontbrak er nog aan’ of figurati (‘stel je voor’), beide op te vatten als ‘graag gedaan’.

Letterlijk

Veel kunnen we na een letterlijke vertaling nog steeds prima begrijpen, alleen zou je het bij ons niet zo zeggen: heeft een winkelier je bijvoorbeeld geholpen, dan kun je zeggen gentilissimo (‘bijzonder vriendelijk’) en als je iemand welterusten wenst, zeg je sogni d’oro (‘gouden dromen’). Wil je niet te hard van stapel lopen, dan is piano piano op zijn plaats (‘langzaam langzaam’) en als je van gedachten veranderd bent en een aanbod afslaat, heb je er simpelweg ‘nog eens over nagedacht’: Ci ho ripensato. Roept iemand je, dan reageer je niet met ‘Wat is er?’ maar met Dimmi (‘zeg het me’) en iets wat op enige wijze ook maar leuk of aangenaam is, is mooi (che bello). En klinkt de datief in het Nederlands vreselijk oubollig, een Italiaan gebruikt deze vorm naar hartelust: Mi lavo le mani (‘Ik was me de handen’).

Zegswijzen

In de categorie zegswijzen weet je het nooit. Zo kun je hier ook gewoon het ijs breken in een ongemakkelijke situatie (rompere il ghiaccio), neem je echter een groot risico, dan begeef je je niet in het hol van de leeuw, maar in dat van de wolf (la tana del lupo). Heb je trek, dan kun je wederom aan dit dier refereren, terwijl wíj doorgaans honger als een paard hebben. En iedereen die Italiaans leert, kent de uitdrukking In bocca al lupo, zoiets als ‘In de mond met die wolf’. Wat het betekent? Succes! En je antwoordt niet door te zeggen grazie, maar: crepi! (‘moge hij creperen’).

Nederlanders worden gezien als een zuinig volk oftewel: wij hebben korte armen (le braccia corte) die niet tot onze portemonnee reiken. Wie arrogant is, heeft last van stank onder zijn neus (avere la puzza sotto il naso) en gaat iemand te ver, dan heb je het over de druppel die de vaas doet overlopen (la goccia che fa traboccare il vaso).

Tot zover deze spoedcursus Italiaans. Gouden dromen en tot de volgende. Hoi.

--

Over Tessa Vrijmoed

Tessa D. M. Vrijmoed (1982) is na het behalen van haar Master in Griekse en Latijnse Taal en Cultuur aan de Universiteit van Amsterdam (2006) twee jaar werkzaam geweest als docente Klassieke Talen aan een school in Amsterdam, alvorens zij in 2008 besloot zich te onderwerpen aan het avontuur dat Italië heet. Hier bevindt zij zich tot op heden, nauwelijks worstelend om aan de betovering van de Eeuwige Stad te ontkomen.
Tessa heeft over haar wederwaardigheden in Rome een boekje geschreven "Laat je krekels maar krieken", te bestellen bij Freemusketeers.

Bron:
Het Colosseum voorbij

Deze tekst is met goedkeuring van de auteur overgenomen. Vertalersnieuws is niet verantwoordelijk voor de inhoud.

Verder-talen: van idee naar vertaalde webwinkel

Speciale gast-auteur: de klant van een vertaler

Door Christa de Wit, Fashion designer bij Chairmelotte, Wheelchair Couture

Vorig jaar hebben mijn zoon en ik een webwinkel opgezet in mode voor rolstoelgebruikers. Aangezien we ook over de grenzen hopen te gaan verkopen, hadden we ook een vertaling nodig in een taal die niet onze moedertaal is. In dit verslagje vertel ik u graag hoe we ons bedrijf hebben opgezet en welke uitdagingen de vertalingen van onze website zoal voor ons en onze vertaalster met zich meebracht.

Het idee: kleding voor rolstoelgebruikers

Vorig jaar ontstond het idee om een webwinkel te beginnen in aangepaste kleding voor rolstoelgebruikers. Er zijn slechts enkele bedrijven wereldwijd die kleding aanbieden die geschikt is om in een rolstoel te dragen. Het gaat dan in de eerst plaats om praktische oplossingen, zoals speciale regencapes, beenzakken, schootskleden en aangepaste lange broeken.

Bovendien zijn het veelal bedrijven die naast kleding ook andere artikelen aanbieden. Je kunt dan denken aan de rolstoelen zelf, aan orthesen en aan verpleeg- en verzorgartikelen. Daardoor kan het gebeuren dat je een rolstoelbruidsjapon ziet pal naast een afbeelding van incontinentiemateriaal. Het is natuurlijk praktisch wanneer je alles meteen bij de hand hebt, maar het zette ons aan het denken.

Wheelchair Couture

Wij willen ons bedrijf, Chairmelotte –Wheelchair Couture, in tegenstelling tot die aanbieders, specialiseren in rolstoelkleding die op de eerste plaats mode is, fashion. Natuurlijk met speciale extra’s en aanpassingen die het draagcomfort verhogen en praktisch in het gebruik zijn. En met een design dat helemaal afgestemd is op de zittende houding. Chique kleding met een zit-snit, representatief om in te solliciteren en prachtig om in te schitteren op een feest. Ofwel: wheelchair couture. Een online winkel met ‘aangepaste confectie’.

Op het wereldwijde web

Wij hadden het geluk dat online verkoop steeds normaler wordt èn dat steeds meer mensen een computer hebben èn dat mensen met een beperking veel op het wereldwijde web zitten. Voor mensen in een rolstoel is het immers heel moeilijk om een winkel binnen rollen om iets te kopen. Dus besloten we een webwinkel te beginnen.

Marktonderzoek

We deden veel navraag bij rolstoelgebruikers naar hun wensen, voorkeuren en stijlen. We richtten een website in om dit onderzoek online verder voort te zetten en om te achterhalen welke maten gebruikelijk zijn bij mensen die veel zitten. Met deze gegevens konden we een eigen maatvoeringssysteem ontwikkelen.

Voertaal: Engels

We hadden echter een probleem: de Nederlandse taal wordt maar in een klein deel van de wereld gesproken. Wilden we goed gevonden en begrepen worden en wilden we veel respons op het onderzoek, dan lag het erg voor de hand om de website in het Engels te vertalen. Maar ja, dat moet je wel kunnen.

We besloten naar een professional te stappen. Een vriendin met een uitstekend gevoel voor talen en ruime ervaring in technisch vertalen was bereid de vertaling te verzorgen. Met heel veel passie en plezier heeft zij alle technische termen en woorden uit het modevakjargon nageplozen om een correcte vertaling te kunnen leveren.

Samenwerking voor gevorderden

De samenwerking verliep erg goed: in het begin schreef ik uitsluitend in het Nederlands. Bij die teksten kreeg ik vragen over wat ik precies bedoeld had en ontving ik daarna Engelse vertalingen, met waar het nodig was een aantal varianten om uit te kiezen.

Naar mate ik meer materiaal voor handen had, leverde ik ook teksten aan die half Nederlands, half Engels waren. Dan kon ik stukjes ongeveer hergebruiken. Maar zo werkte het toch niet: wat op de ene plaats perfect paste, had een andere lading als je het inpaste op een andere plaats. Dan ontving ik er een aantal tekstvoorstellen bij, met daarbij uitgelegd dat elk voorstel net iets anders uitdrukte. Sommige woorden hadden een lichte uitstraling, anderen waren zakelijker, of juist speelser. Het luisterde nauw.

De ene vertaling is de andere niet

De vertaling leverde soms ook woordspelingen op die in een andere taal heel anders overkomen. Sitting pretty was er zo een. Weliswaar de letterlijke vertaling van ‘mooi zitten’, maar in het Engels een èchte uitdrukking, en wel eentje met een lichtelijk tuttig imago. “Nogal wat schoonheidssalons heten zo, en een groot bedrijf in van die gebloemde losse hoezen voor banken en stoelen waar Engelse huisvrouwen zo gek op zijn, een vintage tearoom, een winkel in stof met bloemetjesprints” , liet de vertaalster me weten. “En bij beschrijving van personen het gaat in 99% van de gevallen over een vrouw, dus voor mannenmode is sitting pretty ook niet bruikbaar. Als slogan is het voor Engelstaligen wel erg voor de hand liggend, alsof je te lui bent om wat originelers te bedenken zeg maar. Je kan er wel eens mee spelen in een stukje tekst of zo, maar niet als kreet. Helaas”.

Verder-talen

Als er iets is dat we iedereen aan kunnen raden: zoek een vertaler die met je meedenkt. Iemand die niet min of meer klakkeloos vertaalt wat jij geschreven hebt, maar iemand die je ook vraagt: “Wat wil je uitdrukken? Wat is je bedoeling?”

We waren enorm blij met onze vertaalster, omdat ze met ons meedacht op inhoud, ons suggesties deed en kritisch was op hoe ik het opgeschreven had. En dat ook nog met een dosis humor. Dan heb je de situatie dat je teksten niet alleen vertaald worden, maar dat het verder-talen wordt.

Je komt samen een hele sprong verder. Deze manier van samenwerken legt letterlijk een brug tussen (moeder)talen en landen. Een verbinding op woordniveau, met charme en humor. En dit succes nodigt uit om – als de online winkel werkelijk gaat lopen- ook nog andere talen toe te voegen.

Tot slot: als je een kijkje neemt in de online store (Chairmelotte.com) zie je meteen het eindresultaat: prachtig vertaalde teksten.

Een beurs bezoeken als vertaler

Door Marion Caris

Binnen de vertaalwereld is acquisitie vaak een eng of vies woord. Vertalers verlaten over het algemeen niet graag hun werkplek en lopen nog minder graag te koop met hun kwaliteiten. Dat is jammer, want daarmee pikken de vertaalbureaus de krenten uit de pap. Veel vertalers nemen dat voor lief. Ze hoeven niet de deur uit of enge telefoontjes te plegen en worden toch voorzien van een continue stroom van werk. Prima. Maar wie een mooie klantenportefeuille wil met uitdagende en goedbetaalde opdrachten zal over de drempel moeten stappen. Eng? Jazeker! Maar samen met anderen kan acquisitie ook leuk zijn. Dit jaar heb ik met twee collega’s de koe bij de horens gevat. Wij gaan naar een beurs!

Een aantal weken geleden werd ik door een collega gevraagd of ik mee naar de Hannover Messe wilde gaan. De Hannover Messe is de grootste technologiebeurs ter wereld. Hier komen elk jaar in april bedrijven uit de hele wereld bijeen om hun producten op het gebied van industriële automatisering, energie- en milieutechnologie en industriële toelevering te presenteren.

Waarom de Hannover Messe?

Wij zijn vertalers en een tolk met de talencombinatie Duits-Nederlands of Nederlands-Duits en vertalen en tolken hoofdzakelijk voor branches die op de Hannover Messe zijn vertegenwoordigd. Maar wat de beurs voor ons vooral interessant maakt, is dat Nederland dit jaar partnerland is van de Hannover Messe. Onder het motto ‘Global Challenges, Dutch Solutions’ wil Nederland op de beurs een grotere bekendheid verwerven als innovatief en creatief land. Hier willen wij op inhaken.

Leuk, maar levert zo’n beursbezoek nou echt iets op?

Dat weet je natuurlijk nooit van tevoren. En het hangt erg af van je doelstellingen en je voorbereidingen. Ga je om nieuwe klanten te winnen, om de kennis over jouw branches op te frissen of om als vertaler gewoon eens te kijken wat er op zo’n beurs allemaal gebeurt?

Als je nog nooit een beurs hebt bezocht, leg de lat dan niet te hoog. Ga eerst eens een dag om te neuzen. Dat is vooral raadzaam bij grote beurzen zoals de Hannover Messe. Je krijgt dan een gevoel voor de dimensies (meer dan 200.000 bezoekers en 6000 exposanten in 27 beurshallen op enkele vierkante kilometers), de branches en de mensen op de stands. Je gaat waarschijnlijk zonder nieuwe klanten naar huis, maar wel met een tas vol handig informatiemateriaal en belangrijke nieuwe inzichten.

En die komen heel goed van pas als je een jaar later teruggaat om acquisitie te doen. Een beurs is immers een bron van potentiële klanten. Maar als je deze wilt aanboren, zijn er degelijke voorbereidingen en – niet te vergeten – een uitgebreide follow-up nodig. Of je er uiteindelijk klanten aan overhoudt blijft de vraag. Maar je kunt het geluk natuurlijk wel een handje helpen.

Alleen of met anderen?

Ga je om te neuzen, dan kan dat prima in je eentje. Je kunt dan je eigen tempo bepalen en overal zo lang kijken als je wilt. Je zult dan merken hoe gemakkelijk het is om met iemand in gesprek te komen, maar ook hoe eng het is om je als vertaler aan te prijzen en hoe moeilijk dat is bij iemand die ook iets wil verkopen.

Is acquisitie je hoofddoel dan is het fijner en effectiever om samen met één of meerdere collega’s te gaan. Je kunt elkaar moed inspreken en elkaar tijdens het gesprek helpen. Ook is het met twee of drie personen gemakkelijker om de aandacht van de verkoper vast te houden. Die haakt over het algemeen namelijk snel af als hij merkt dat je geen potentiële klant bent.

Maar een samenwerking met collega’s is ook beter vanwege de vele voorbereidingen. En niet in de laatste plaats met het oog op een professionele presentatie. Het biedt een bedrijf zekerheid als je je als netwerk en niet als einzelgänger profileert.

Een professionele presentatie gaat boven alles

Zoals al aangegeven, is het belangrijk om je als netwerk te presenteren. Kies daarbij collega’s die dezelfde talencombinaties en specialisaties hebben als jij. Daarbij is het mooi meegenomen als er ook een tolk aan boord is. Zo dek je een breed spectrum aan diensten af. Bij ons: tolken en vertalen van het Nederlands naar het Duits en van het Duits naar het Nederlands volgens het vierogenprincipe en het moedertaalprincipe.

Maar belangrijker nog: kies collega’s die je vertrouwt en die dezelfde kwaliteitseisen en dezelfde manier van werken hebben. Je moet niet alleen op de beurs, maar ook erna op elkaar kunnen rekenen.

Zorg dat iedereen een deugdelijk visitekaartje heeft. Tegenwoordig is het niet meer zo duur om kaartjes te laten drukken. Beknibbel niet op de kwaliteit. Een visitekaartje is je visitekaartje!

Maak van tevoren een website. Als je budget klein is, kun je volstaan met één pagina waarop duidelijk je persoonlijke gegevens, je talencombinatie(s) en je specialisatie(s) staan vermeld. Zet er ook een foto bij. Geen vakantiekiekje, maar minimaal een goede pasfoto die professionaliteit uitstraalt. Mocht een bedrijf na de beurs naar je visitekaartje grijpen dan helpt een foto om het geheugen op te frissen. Bovendien: wil jij ook niet graag zien met wie je van doen hebt?

Als je zelf niet zo veel verstand hebt van websites, laat deze dan door een professional maken. Niets stoot potentiële klanten meer af dan een website die aan alle kanten rammelt en van te veel toeters en bellen is voorzien. Bespaar ook hier niet op kwaliteit.

Van een flyer hebben we na kort overleg afgezien. Deze belandt zeer waarschijnlijk in de prullenbak. Met een visitekaartje gebeurt dat misschien minder snel. En als daar het adres van je website op staat vermeld, dan heb je in wezen een digitale flyer.

Welke beursdag werpt de meeste vruchten af?

Bij beurzen die meerdere dagen duren, is het zinvol om te kijken wanneer je het best kunt gaan. Bij de Hannover Messe is de eerste dag interessant, omdat Nederland bij de opening extra centraal staat. Handig om bij aan te knopen. Maar houd er tijdens de eerste dagen rekening mee dat de verkopers bijzonder gefixeerd zijn op het vinden van nieuwe klanten en het sluiten van deals. Als vertaler ben je dan niet interessant en kun je vriendelijk maar snel worden afgeserveerd. Aan de andere kant zijn de meeste verkopers gedurende deze dagen nog fris en enthousiast.

Dat is tijdens de laatste dagen vaak niet meer zo. De deals zijn dan gesloten en het beurspersoneel wil naar huis. Aan de andere kant hebben de mensen op de stand dan wat meer tijd. De kans is dus groter dat er een wat langer gesprek tot stand komt.

Maar uiteindelijk komt het er op aan hoe goed je bent voorbereid en hoe handig je het gesprek voert. Tip: Regel je overnachting op tijd.

Selectief zijn is belangrijk

Het heeft weinig zin om op de beurs langs alle stands te lopen en te kijken welke interessant zouden kunnen zijn. Eén of zelfs twee dagen is veel te kort en je voeten zullen het je niet in dank afnemen. Maak daarom van tevoren een selectie van bedrijven die je als klant wilt hebben.

Bijna elke website van een beurs heeft een overzicht van branches en exposanten. Vaak staat het land van herkomst vermeld en ook de website van het bedrijf. De Hannover Messe heeft een bijzonder handige zoekfunctie waarmee je op branche, productgroep of product kunt filteren.

Maak een eerste grove selectie en bekijk de websites van de betreffende bedrijven. Past het bedrijf werkelijk bij jouw profiel? Is het bedrijf actief op de markt van jouw land of zijn er tekenen dat het deze markt wil betreden? Is de website al in jouw moedertaal vertaald? Kun je via de website namen van eventuele contactpersonen achterhalen? Verfijn je selectie totdat er uiteindelijk 20-30 bedrijven overblijven. Hiermee ga je verder aan de slag. Wat dat betekent, lees je in mijn volgende blog.

--
Over Marion Caris

De bovenstaande tekst heeft Marion Caris geschreven voor haar eigen blog en mochten wij hier overnemen.
Marion Caris is in 1994 afgestudeerd aan de Opleiding Tolk-Vertaler in Maastricht. Zij specialiseerde zich in de talen Duits en Engels. Sinds 2005 is Marion woonachtig in Berlijn en werkzaam als freelance vertaalster. Ze is gespecialiseerd in technische vertalingen en vertalingen op het gebied van e- en m-commerce.


Deze tekst is met goedkeuring van de auteur overgenomen. Vertalersnieuws is niet verantwoordelijk voor de inhoud.